Çayların Yapımında Bitkilerin Hangi Kısımları Kullanılır?
Her bitkinin tedavi edici özellik gösteren maddesi bitkinin farklı kısımlarında bulunabilir. Örneğin tarçın bir ağacın kabuğundan elde edilirken papatya çayı yaparken kullandığımız papatya ise bitkinin çiçek kısmıdır. Buradaki değerli bileşikler bitkilerin farklı bölgelerinde toplanmıştır ve bunlardan yararlanmak için bitkinin o kısımları uygun koşullarda toplanarak uygun şartlarda demleme gerektirmektedir.
Pek çok drog aslında bitkilerin belli başlı kısımlarından elde edilir. Çiçek, yaprak, kök gibi kısımlar sıkça kullanılırken spor, odun, yumru gibi kısımlara diğer kısımlara göre kıyasla daha az kullanılmaktadırlar. Örneğin hepimizin bildiği gibi siyah çay olarak da adlandırdığımız çay, Camelia sinensis bitkisinin yaprakları kullanılarak elde edilir. Ihlamur, papatya, lavanta gibi bitkilerde ise çiçekler kullanılır. Bütün olarak droglara baktığımızda ise genel anlamda kullanılan bitki kısımları şu şekildedir:
Yaprak (Folium)
Bitkilerin drog olarak kullanımında en sık kullanılan kısımdır. Yaprak droglarına örnek olarak defne yaprağı verilebilir.
Çiçek (Flos)
Bitkilerin tüm çiçeğinin dahil olduğu kısımdır. Tüm çiçeğin kullanılmadığı sadece çiçek yapraklarının yani petallerinin kullanıldığı veya yalnızca dişi üreme organının kullanıldığı droglar da mevcuttur. Tüm çiçek kısmının kullanıldığı droglara örnek olarak papatya verilebilir.
Toprak Üstü Kısımlar (Herba)
Bitkinin adı üzerinde toprağın üstünde kalan gövdesi dahil bütün kısımlarının kullanıldığı droglardır. Buna en bilinen örnek olarak sarı kantaron bitkisi verilebilir.
Meyve (Fructus)
Bitkinin meyvesinin kurutularak elde edildiği droglardır. Meyve dendiğinde ilk aklınıza gelen şeftali olmamalıdır örneğin anason veya rezene veya ardıç bitkilerinin kullandığımız kısımları da bu bitkilerin birer meyveleridir.
Kök (Radix)
Bitkinin kök kısımlarıdırlar. Toprak altında yatay olarak yetişen aynı zamanda rizom olarak da adlandırılan gövdeler ile karıştırılmamalıdırlar. Kök droglara örnek olarak en bilindik zencefil verilebilir.
Kabuk (Cortex)
Bitkilerin kabuk kısımlarından elde edilen droglardır. Örneğin aspirinin elde edildiği drog söğüt ağacının kabuğudur ve günümüzde de söğüt kabuğu içeriği sebebiyle ağrı kesici olarak kullanılabilmektedir.
Tohum (Semen)
Bitkilerin tohumlarının kullanıldığı droglardır bunlara örnek olarak at kestanesi verilebilir.
Bu sıkça kullanılan bitki kısımlarının yanı sıra daha az kullanılan şu kısımlar da mevcuttur:
Çiçek Yaprakları (Petal), Boyuncuk (Stylus), Odun (Lignum), Spor (Sporae), Dal Uçları (Summitates), Soğan (Bulbus), Dal-Saplar (Stipes), Etli Mezokarp Kısım (Pulpa), Yumru (Tuber), Dal Tomurcukları (Gemmae), Meyve Kabuğı (Pericarpium), Toprakaltı gövde-Köksap (Rhizoma)
